Naukowcy alarmują: bioróżnorodność oceanów na granicy załamania - wciąż mamy szansę na ratunek 8 czerwca - Światowy Dzień Oceanów

Życie na Ziemi nie byłoby możliwe bez oceanów. To one regulują klimat, dostarczają tlen niezbędny do życia większości organizmów na planecie oraz pochłaniają dwutlenek węgla, łagodząc tym samym skutki kryzysu klimatycznego. Złożone ekosystemy oceanów pełne są tysięcy gatunków fauny i flory. Stanowią także źródło pożywienia dla miliardów ludzi i zapewniają utrzymanie wielu społecznościom w różnych zakątkach świata.

Jednak nasze oceany znajdują się pod rosnącą presją i aby nadal mogły spełniać swoje funkcje, potrzebują działań z naszej strony.

Zagrożone morza i oceany

Naukowcy zgodnie twierdzą, że bioróżnorodność oceanów jest zagrożona. Takie wnioski wynikają z badania, przeprowadzonego wśród 58 wiodących ekspertów ds. oceanów¹. Ponad dwie trzecie z nich jako największe zagrożenie dla zdrowia i bioróżnorodności oceanów wskazało zmianę klimatu. Naukowcy zwracali także uwagę na problem globalnego przełowienia oraz niszczenia siedlisk morskich.

Rosnący problem globalnego przełowienia potwierdzają również dane ONZ, według których dotyczy on obecnie aż 37,7% komercyjnie poławianych stad ryb². Odsetek ten wzrósł ponad trzykrotnie od lat 70. XX wieku, co pokazuje coraz większy wpływ połowów na ekosystemy morskie.

Pozytywnym aspektem jest to, że nadal mamy szansę zmienić ten kurs, zatrzymać negatywne skutki i zapewnić przyszłym pokoleniom oceany pełne życia. Pomimo obaw o losy oceanów, niemal połowa naukowców biorących udział w badaniu (45%) wyraziła optymizm, wskazując postępy w nauce i polityce jako powody do nadziei na pozytywne zmiany.

Bioróżnorodność oceaniczna wykazuje dużą odporność, o ile nie zostanie fizycznie zniszczona np. przez zbyt intensywne rybołówstwo czy działalność górniczą. Kluczową rolę w jej ochronie odgrywa zrównoważona eksploatacja ekosystemów morskich, która pozwala łączyć potrzeby ludzi z dbałością o środowisko. Rosnąca współpraca międzynarodowa i wzrost świadomości społecznej sprzyjają wdrażaniu skutecznych rozwiązań. Potrzebne są jednak dalsze intensywne działania w tym kierunku – zwraca uwagę prof. Jan Marcin Węsławski,
dyrektor Instytutu Oceanologii Polskiej Akademii Nauk.

Zrównoważone połowy znaczą więcej dla oceanów

Zrównoważone rybołówstwo odgrywa kluczową rolę w ochronie morskiej bioróżnorodności. Odpowiednio zarządzane połowy nie tylko pozwalają na utrzymanie populacji ryb na bezpiecznym poziomie, ale także ograniczają wpływ na cały ekosystem morski.

W wielu regionach świata rybacy już wdrażają innowacyjne technologie oraz odpowiednie techniki i metody połowów, aby minimalizować wpływ na życie morskie. Opublikowany 5 czerwca br. raport MSC Preserving ocean life: How sustainable fishing supports biodiversity pokazuje konkretne przykłady takich działań. Ograniczenie o 80% przyłowu morświnów dzięki zastosowaniu pingerów akustycznych przez kornwalijskie rybołówstwo morszczuka, wzrost do ponad 90% odsetka żarłaczy jedwabistych uwalnianych z sieci dzięki usprawnieniom wprowadzonym przez rybołówstwo tuńczyka na wschodnim Pacyfiku, czy zastosowanie specjalnych lin płoszących, które pozwoliły zmniejszyć o 99% śmiertelność albatrosów przy połowach morszczuka w RPA – to przykłady licznych dowodów na to, że odpowiedzialne podejście do rybołówstwa przynosi realne efekty.

Te inspirujące historie pokazują, że ochrona bioróżnorodności oraz odpowiedzialne pozyskiwanie żywności z mórz i oceanów mogą być dwoma stronami tej samej monety. Obecnie ponad 700 rybołówstw na całym świecie jest zaangażowanych w Program MSC i codziennie wykonuje ciężką pracę, by dokonywać pozytywnych zmian w sposobie prowadzenia połowów. Uzyskanie przez nich certyfikatu MSC potwierdza, że połowy prowadzone są zgodnie z najbardziej rygorystycznymi, międzynarodowymi wymogami środowiskowymi – komentuje Marta Kalinowska,
Country Manager MSC na Polskę i Europę Centralną.

 

Co każdy z nas może zrobić dla oceanów

Każdy z nas – bez względu na miejsce zamieszkania czy profesję – może pomóc chronić morza i oceany: wystarczy ograniczyć ilość zużywanego plastiku, ze starannością segregować śmieci, a podczas codziennych zakupów wybierać produkty rybne i owoce morza z certyfikatem zrównoważonego rybołówstwa MSC.

Ten niebieski znak daje nam gwarancję, że ryby i owoce morza pochodzą ze stabilnych, dobrze zarządzanych łowisk, a połowy w mniejszym stopniu wpływają na ekosystem morski. W ten prosty sposób nie tylko dokonujemy świadomego, dobrego dla mórz i oceanów wyboru, ale także wspieramy tych rybaków, którzy łowią w sposób odpowiedzialny, z poszanowaniem naszego środowiska naturalnego.

Morska edukacja przez zabawę

Światowy Dzień Oceanów to także doskonała okazja, by ochroną oceanów zainteresować najmłodszych. 8 czerwca w godz. 10:00-18:00 MSC zaprasza wszystkie dzieci na wydarzenia edukacyjne organizowane w Zoo w Warszawie, Orientarium w Łodzi oraz Akwarium w Gdyni.

Specjalnie dla najmłodszych MSC przygotowało także materiały edukacyjne dostępne online, oraz konkurs z nagrodami, w którym każdy może sprawdzić swoją wiedzę o oceanach.

Więcej informacji na stronie: www.msc.org/pl/swiatowy-dzien-oceanow-2025


^{1 Badanie w formie ankiety online, wypełnionej przez 58 naukowców z całego świata w marcu 2025 r.
2 FAO. 2024. “The State of World Fisheries and Aquaculture 2024. Blue Transformation in action.” Rome, FAO.
   https://doi.org/10.4060/cd0683en}